Ագաթա Բաքքեր-Գրյոնդալ

Ագաթա Բաքքեր-Գրյոնդալ
Բնօրինակ անուն	նորվ.՝ Agathe Backer Grøndahl
Ի ծնե անուն	նորվ.՝ Agathe Backer
Ծնվել է	դեկտեմբերի 1, 1847; Հոլմեսթրանդ, Վեստֆոլ, Էստլանն, Նորվեգիա
Երկիր	Նորվեգիա
Մահացել է	հունիսի 4, 1907 (59 տարեկան); Ormøya, Օսլո, Նորվեգիա
Գերեզման	Քրիստոս Փրկչի տաճարի գերեզմանատուն
Ժանրեր	դասական երաժշտություն
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր, դաշնակահարուհի և երաժշտության ուսուցիչ
Գործիքներ	դաշնամուր
Ամուսին	Olaus Andreas Grøndahl?
	Agathe Backer-Grøndahl Վիքիպահեստում

Ագաթա Բաքքեր-Գրյոնդալ (նորվ.՝ Agathe Backer Grøndahl, դեկտեմբերի 1, 1847(1847-12-01)^[1]^[2]^[3], Հոլմեսթրանդ, Վեստֆոլ, Էստլանն, Նորվեգիա - հունիսի 4, 1907(1907-06-04)^[1]^[2]^[3], Ormøya, Օսլո, Նորվեգիա^[4]), նորվեգացի դաշնակահարուհի և կոմպոզիտոր։

Կյանք և գործունեություն

Ծնվել է հարուստ և կրթված ընտանիքում։ Նրա ծնողները նկատել էին աղջկա երաժշտական շնորհը և երաժշտական կրթության տվել դեռ վաղ հասակից։ Երեք տարեկան հասակում հանդիսատեսի առաջ հանդես է եկել դաշնամուրային նվագով։ Ավելի ուշ, Քրիստիանայում (ներկայումս Օսլո) դաշնամուրային, երաժշտության տեսության և երաժշտական կատարումների դասեր է առել Հալֆդան Կիերուլֆի և Լյուդվիգ Լինդեմանի մոտ։ 1865 թվականին ծնողների կամքին հակառակ մեկնել է Բեռլին, որտեղ մինչև 1869 թվականը սովորել է իր ժամանակի դաշնամուրի մեծագույն վարպետ Թեոդոր Կուլակի մոտ։

Նորվեգիայում իր առաջնախաղն ունեցել է 1869 թվականին՝ այն ժամանակ մեծ ճանաչում չունեցող Էդվարդ Գրիգի հետ միասին։ Նրանք կատարել են Լյուդվիգ վան Բեթհովենի հինգերորդ դաշնամուրային կոնցերտը։ Այնուհետև սովորել է Եվրոպայի այնպիսի հայտնի դիրիժորների և կոմպոզիտորների հետ, ինչպիսիք են Հանս ֆոն Բյուլովը և Ֆերենց Լիստը։ Հանսի մոտ սովորել է Ֆլորենցիայում, իսկ Ֆերենցի մոտ՝ Վեյմարում։ Հաջորդող տարիներին ելույթներ է ունեցել Եվրոպայի տարբեր երկրներում։ Բերնարդ Շոուն, լինելով նրա լոնդոնյան համերգին, նրան կոչել է Կլարա Շումանի վարպետության իսկական ժառանգորդ։

1875 թվականից հանդիսանում է Շվեդիայի երաժշտական թագավորական ակադեմիայի անդամ։

Քանի որ ընտանիքը մշտապես ֆինանսական կարիքի մեջ էր, Աթագան ամեն օր տվել է երաժշտության դասեր։ Մասնավորապես, նրա մոտ սովորել են Բորգհիլդ Հոլսմենը և Բերտա Ֆեյրինգ Տեպպերը։ Միևնույն ժամանակ նա չի դադարել հանդես գալ համերգներով։ 1878 թվականին Փարիզում տեղի ունեցած համաշխարհային ցուցադրության ժամանակ նվագել է Էդվարդ Գրիգիa-moll դաշնամուրային կոնցերտը, որի ժամանակ որպես դիրիժոր հանդես է եկել նրա ամուսինը։ 1878 թվականից հետո նրա առողջությունը վատացել է, սկսել է խլանալ ընդհուպ մինչև լսողության լիակատար կորցնում։ Կյանքի վերջին տարիներին դադարել է զբաղվել երաժշտությամբ։

Ընտանիք

1875 թվականին Ագաթան ամուսնացել է երաժշտության ուսուցիչ և երգչախմբի դիրիժոր Օլաուս Անդրեաս Գրյոնդալի հետ։ Ամուսնության արդյունքում նրանք ունեցել են երեք որդի։ Նրանց մեկը եղել է Ֆրիտյոֆ Բաքքեր-Գրյոնդալը (1885—1959), ով նույնպես հայտնի դաշնակահար է եղել։

Ագաթայի ավագ քույրը՝ Գարիեթ Բաքքերը եղել է հայտնի նկարչուհի։

Ընտրյալ երաժշտական ստեղծագործություններ

6 համերգային էտյուդներ, Op. 11
3 համերգային էտյուդներ, Op. 32
3 համերգային էտյուդներ, Op. 47
3 էտյուդ, Op. 22
10 պիես-ֆանտազիա, Op. 36
5 պիես-ֆանտազիա, Op. 45
3 երաժշտական պիեսներ, Op. 15

3 պիեսներ, Op. 53
Նախերգանք և մեծ մինուեթ, Op. 61
4 սկետչ, Op. 19
12 երաժշտական ֆանտազիա, Op. 55
Շարերգ դաշնամուրի համար, Op. 20
Հունգարական երեք պար, Op. 38

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Norsk biografisk leksikon(նորվ.) — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Երաժշտություն (ֆր.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Agathe BACKER GRØNDAHL — 2020.

Գրականություն

Dahm C. Agathe Backer Grøndahl: Komponisten og pianisten. — Oslo: Solum, 1998. — ISBN 82-560-1152-1
Nordström S. Så blir det music. — Lund: Universitetsförlaget Dialogos, 1989. — ISBN 91-7504-093-X

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ագաթա Բաքքեր-Գրյոնդալ» հոդվածին։

[_cb0811a6aafd81a4-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_1623cd6228d395b5-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Norsk biografisk leksikon(նորվ.) — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502

[_ca81a2360894585a-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Երաժշտություն (ֆր.)

[_01d0b2bc9137a081-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Agathe BACKER GRØNDAHL — 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]